Door de impact van de coronamaatregelen, die ook nog eens verschilden (bv. musea versus podia), hebben we geen eenduidig beeld van de invloed van energiebesparende maatregelen op het energieverbruik. Toch is het interessant om de cijfers wat nauwkeuriger te bekijken.

2020
De impact van de lockdowns spreekt duidelijk uit de cijfers van 2020. In 2020 daalde het energieverbruik met 15,9% ten opzichte van de pre-coronaperiode van 2019, en zelfs met 18% ten opzichte van 2018. De CO2-uitstoot daalde met 14,2% t.o.v. 2019 en 17,5% t.o.v. 2018. 21 van de 28 organisaties gebruiken groene stroom, wat een positieve invloed heeft op de totale CO2-uitstoot.


Zo goed als alle organisaties dalen (al dan niet sterk) in verbruik. Enkele kunstenaarsateliers van Nucleo worden duidelijk meer gebruikt en stijgen in energieverbruik. In verhouding tot het totale verbruik, ligt het verbruik van de ateliers echter niet erg hoog.

2021
In 2021 stijgt het verbruik in de meeste organisaties opnieuw. Er zijn meer periodes waarin huizen terug open konden, en dat zie je dan ook gereflecteerd in de verbruikscijfers. In 2021 steeg het verbruik met 20,4% naar 15,8 GWh ten opzichte van 2020. De totale CO2-uitstoot steeg met 21,8%. Als we vergelijken met 2018, dan daalde het energieverbruik met 1,5% en de totale CO2-uitstoot met 0,2%. Het energieverbruik daalde dus wel in 2021, maar in de wetenschap dat 2021 nog steeds een coronajaar was, met ook enkele lockdowns, is het toch opvallend dat de daling niet groter is dan 1,5%.

Een gedeeltelijke verklaring hiervoor kan komen van de grootste verbruikers in de groep. Daarvan zijn er een aantal die flink daalden in verbruik, maar er zijn ook een paar grote stijgers. Enkele oorzaken van stijgend verbruik: voor sommige tentoonstellingen liggen de klimatologische eisen hoog met intens gebruik van warmte en koeling. Een van de organisaties koos ervoor om tijdens de coronajaren veel ruimte aan residenten te geven – vele ruimtes die verwarmd werden maar waar de ramen open moesten staan voor het CO2-gehalte.

Wat leiden we nog af?
Ook in periodes waar huizen volledig dicht gingen, was er nog energieverbruik. Dergelijk ‘sluipverbruik’ kan toch een aanzienlijk aandeel van het totale energieverbruik innemen. Een bedenking daarbij is dat een beslissing als een ‘wintersluiting’ om energie te besparen, wel eens minder energiebesparing zou kunnen opleveren dan verwacht als het sluipverbruik niet aangepakt wordt.

Na verschillende energierapporten merken we ook dat grote verbouwingen en investeringen niet altijd de verwachte energiebesparing opleveren in absolute cijfers. Na verbouwingen worden soms ook nieuwe opgewaardeerde ruimtes in gebruik genomen en wordt er meer geprogrammeerd waardoor het energieverbruik kan stijgen. Daarnaast openen verschillende organisaties hun huis ook voor andere spelers (o.a. ingegeven door de druk van het beleid op eigen inkomsten) die geen eigen plek hebben. Zo wordt het huis ook intensiever gebruikt, wat zijn impact heeft op het energieverbruik.

Energie besparen
De Gentse cultuursector is voorlopig de enige in Vlaanderen die als groep haar energiehuishouding onderzoekt. Naast de lonende investeringen in gebouwschil, verwarming en het kiezen voor groene energie, merken we dat het meten en bestuderen van het energieverbruik ook een grote impact kan hebben. Door maandelijks je cijfers bij te houden, heb je sneller zicht op defecten, lekken maar krijg je ook inzicht in het verbruik van je programma (tentoonstellingen, voorstellingen, festivals, …) en kan je dat beter afstemmen op locatie, seizoen etc. We weten intussen dat vooral koeling, maar ook verwarming zwaar weegt op je energieverbruik. En het loont de moeite om tijdens afwezigheid (zowel tijdens als buiten de sluitingsperiode) je sluipverbruik na te gaan en aan te pakken.

Het volledige rapport kan je hier downloaden.

Dit is het derde rapport dat we uitbrengen met Greentrack. Wil je de voorgaande rapporten ook bekijken?
Klik hier voor 2019
Klik hier voor het rapport 2015-2017

Wil je mee in het volgende rapport?
Maak een account aan op www.energieid.be en meld je aan bij de groep Greentrack. Voor het paswoord kan je contact opnemen met eva@greentrack.be.