We werken sinds de opstart van GKO in 2020 steeds nauwer samen. Al van bij aanvang stond GKO achter de missie van Greentrack en werd die missie ook mee uitgedragen. Met deze samenvloeiing verenigen we onze krachten en bereiken we daardoor nóg meer Gentse organisaties en spelers en wordt onze missie in nóg meer dossiers verweven.

Met de start van Greentrack in 2012 was onze missie in de eerste plaats om de culturele organisaties in Gent bewust te maken van onze impact op het klimaat en de noodzaak om onze uitstoot te verminderen. Er waren al verschillende organisaties die daarmee bezig waren, en we wilden die kennis en ervaring delen met andere organisaties die op zoek waren naar hoe ze hun voetafdruk konden verlagen. Die focus op CO2-uitstoot bleek meteen ontoereikend. Het ging in de ecologische crisis over veel meer dan alleen CO2-uitstoot: namelijk ook over sociale ongelijkheid, over de schade die nauwelijks te overzien is door onze obsessie met economische groei, over onze onstilbare consumptiehonger en ga zo maar voort. De meest organisaties begonnen misschien met het vervangen van hun lampen door ledverlichting, met het isoleren of verminderen van afval, maar vrij snel kwamen ze uit bij nog andere aspecten van het ecologische onevenwicht, en gingen ze ook daarmee aan de slag: bv. met duurzame voeding, mobiliteit en productie, en met toegankelijkheid en inclusie.

We zochten ook naar hoe we echt impact konden hebben in dit ecologische verhaal. Vergeleken met bijvoorbeeld de industrie, zal de CO2 die wij uitsparen met onze ingrepen niet de doorslag geven. Maar wij bereiken met onze sector wel een enorm publiek! Door dat publiek te betrekken bij onze verduurzaming en het gesprek aan te gaan met hen, dragen we bij aan een culturele mindshift, die zo nodig is.

Hoewel er op vlak van duurzaamheid en transitie zeker nog veel kan veranderen in onze Gentse cultuurscene kunnen we vandaag zeggen dat er de afgelopen tien jaar een grote beweging gemaakt is. Er is enorm geïnvesteerd in gebouwen, vaak met middelen die bijeengezocht moesten worden, er is een veel groter bewustzijn over duurzame mobiliteit – ook internationaal – en over bijvoorbeeld catering, die vaker vegetarisch, biologisch en lokaal is. Bij sommige organisaties zie je duurzame thema’s zelfs terugkomen in hun artistieke programma – iets wat tien jaar geleden nog onbespreekbaar was. Er is nog werk, maar we mogen niet vergeten om af en toe om te kijken naar de weg die we aflegden.

Vandaag bevinden we ons midden in de klimaatverandering, en die zal alleen nog maar verdiepen de komende tijd. We spreken stilletjes aan niet meer over ‘scenario’s die op ons afkomen’, maar we beleven die scenario’s. Het blijft belangrijk om onze impact op het klimaat te verkleinen en ons gedrag, ons handelen en onze keuzes zowel ecologisch als sociaal duurzamer te maken. Maar de vraag vandaag is ook: hoe gaan we om met dat veranderend klimaat? Dachten we in het begin misschien nog dat onze contreien vooral de voordelen van een warmer klimaat zouden plukken, dan is het hopelijk vandaag wel duidelijk dat we hier niet op magische wijze gespaard zullen blijven van klimaatrampen – denk maar aan de overstroming van afgelopen zomer. Zulke intense regenval op korte tijd zou vroeger misschien eens om de 100 of 500 jaar voorvallen, door klimaatverandering verhoogt die frequentie alleen maar. En met de vele verharding in Vlaanderen, zou dat hier zelfs nog dramatischer kunnen uitvallen.

Klimaatverandering leidt bij ons in eerste instantie tot langere en frequentere hittegolven en periodes van droogte, afgewisseld met intensere regenval. En op langere termijn kijken we ook aan tegen een stijgende zeespiegel – waardoor er wel eens gegrapt wordt over Gent aan zee, of eerder Brussel aan zee. Maar behalve die primaire gevolgen van klimaatverandering zijn er ook een hoop secundaire gevolgen, zoals klimaatvluchtelingen die een nieuwe thuis zoeken, zoals schade aan infrastructuur en daardoor problemen met bevoorrading van bv. ziekenhuizen en supermarkten, of schade aan landbouw waardoor we problemen kunnen krijgen met voedselvoorziening. We kunnen die gevolgen nu wel technisch opdelen in ‘primair’ en ‘secundair’, maar zoals we bij de coronacrisis kunnen zien, hangen de gevolgen van een ramp veel complexer samen dan we op voorhand in een theoretisch schema hadden kunnen gieten.

Hoe gaan we ons aanpassen aan dat veranderend klimaat, en aan de complexe gevolgen die het met zich meebrengt? We kunnen niet terug naar het ‘oude normaal’. En we weten eigenlijk allemaal dat dat niet eens ‘normaal’ was. Maar misschien kunnen we ook niet naar een ‘nieuw’ normaal. De tijden die ons tegemoet komen, zullen ongewoon zijn. In plaats van ons te richten op het vinden van een ‘normaal’, zal het ons misschien meer rust geven om te aanvaarden dat we ongewoon zullen zijn in ongewone tijden. En zullen we werken aan ons vermogen om te drijven in de chaos, in plaats van te spartelen naar wat we denken dat de vertrouwde oever is. Als we iets hebben moeten oefenen in de afgelopen twee jaren, dan was het wel dat vermogen om mee te drijven.

Hoe zullen we dat concreet doen, jullie, wij samen, die weg zoeken in een sterk veranderende wereld? Het antwoord daarop kennen we niet. De antwoorden tonen zich in het pad dat we samen als sector gaan. In tijden van crisis is gemeenschap en verbinding zo belangrijk. Een gemeenschap die goed samenhangt en samenwerkt, is goud waard. Net daarom is zo het belangrijk dat we onze krachten verenigen: Gents Kunstenoverleg, de werkgroep Diversiteit en Inclusie en Greentrack Gent. We hebben lang aan de weg moeten timmeren om overheden en anderen duidelijk te maken dat transitie naar een sociaal-rechtvaardige duurzaamheid veel meer inhoudt dan alleen ecologische duurzaamheid, dat het over veel meer gaat dan infrastructuur. Sociale duurzaamheid en sociale rechtvaardigheid zijn wezenlijk in een ecologisch evenwicht. En we kijken ernaar uit om binnen het Gents Kunstenoverleg al die thema’s met elkaar te verbinden.

In al dat zoeken en worstelen mogen we evenwel niet vergeten om trots te zijn op onze aanpak. Trots op onze verwezenlijkingen tot nu toe. Er wordt al wel eens gefoeterd dat de overheid te weinig duidelijke krijtlijnen, verwachtingen en ondersteuning opstelt voor transitie en klimaatadaptatie in de cultuursector. Maar we hoeven niet te wachten op Vlaanderen. Het is hier dat de bakens verzet worden. En de overheid kijkt onze richting uit. Wat is dat daar in Gent? Wat is het recept voor zoveel engagement en solidariteit? Vlaanderen stelt zich de vraag hoe de cultuursector kan verduurzamen, en hoe cultuur een rol kan spelen in de transitie naar een sociaal-rechtvaardige samenleving, en voor antwoorden op die vragen, richten ze hun blik op ons. Het is inderdaad belangrijk dat we kritisch blijven voor onszelf, maar we vergeten vaak dat we succes ook mogen vieren. Fier zijn op wat we bereikt hebben. Dat is zo belangrijk om veerkrachtig te blijven. Laten we dus niet wachten op richtlijnen en aanwijzingen van bovenaf. Laten we het voortouw nemen en anderen tonen hoe wij hier bouwen aan een stad van de toekomst.

Wat houdt de samenvloeiing met GKO concreet in?

• Greentrack Gent vormt als onderdeel van GKO een eigen entiteit die met eigen activiteiten blijft werken aan haar missie: als denk- en doetank van de Gentse cultuursector door uitwisseling en experiment bouwen aan een volhoudbare toekomst.
• We zullen dat nog steeds doen door expertise en ervaringen te delen via infosessies, workshops en vanaf 2022 ook summerschools.
• Sociaal-rechtvaardige duurzaamheid zal net als inclusie en diversiteit doorheen alle werkgroepen en activiteiten van het Gents Kunstenoverleg gedragen worden.
• Greentrack Gent zal echter geen ledennetwerk meer zijn maar vanaf 2022 samenwerken met de hele community van het Gents Kunstenoverleg.
• Het 'label' Greentrack blijft behouden binnen het GKO voor alles betreft het werken aan deze missie van sociaal-rechtvaardige duurzaamheid.
• Onze website en andere communicatiekanalen zullen nog een tijdje bestaan.
• Nathalie Decoene en Eva Peeters blijven deze lijn van sociaal-rechtvaardige duurzaamheid binnen het GKO coördineren. Samen met Frederik Sioen, Maarten Soete (Werkgroep Ruimte XL) en binnenkort de nieuwe medewerker Diversiteit & Inclusie vormen ze het team van het Gents Kunstenoverleg.

Meer info?
eva@greentrack.be en nathalie@greentrack.be